Zasada czynnego udziału stron w postępowaniu administracyjnym oraz konsekwencje jej naruszenia w doktrynie i orzecznictwie sądowym cz.3

Zasada czynnego udziału stron w postępowaniu administracyjnym oraz konsekwencje jej naruszenia w doktrynie i orzecznictwie sądowym cz.3

Czynny udział stron uwidacznia się najbardziej w zakresie czynności postępowania wyjaśniającego, co dla ochrony praw strony ma pierwszorzędne znaczenie. Udział w tych czynnościach pozwala wpłynąć na ustalenie stanu faktycznego, a przez to oddziaływać na stosowanie norm prawa materialnego lub procesowego. W literaturze przedmiotu często przywołuje się w tym zakresie pogląd E. Iserzona zgodnie z którym postępowanie dowodowe ma na celu nie tylko ustalenie stanu faktycznego, ale jest również warunkiem sine qua non oceny prawnej sprawy. Ocena prawna sprawy jest oceną faktycznego materiału ze stanowiska prawa. Nie jest możliwe ustalenie danego stanu faktycznego i jego oceny ze stanowiska prawa jako czynności, które dają się wyodrębnić w czasie w taki sposób, że naprzód następuje ustalenie faktu, a później jego ocena prawna. Czynności te odbywają się jednocześnie. Gdyby organ administracji publicznej wyjaśniał naprzód fakty, nie zastanawiając się z góry nad pewną koncepcją sprawy, ustaliłby, bez żadnej potrzeby, mnóstwo faktów, które okazałyby się obojętne dla sprawy. Organ administracji nie ustala wszystkich okoliczności faktycznych, które wystąpiły w pewnym przedziale czasowym, lecz jedynie pewne fakty prawotwórcze, to jest takie, z którymi prawo wiąże skutki prawne. Celem postępowania dowodowego jest zarówno ustalenia faktów, jak i ich ocena prawna. Chodzi przy tym o fakty prawotwórcze determinujące wynik sprawy. Udział strony w postępowaniu dowodowym, poprzedzającym wydanie decyzji w sprawie, jest udziałem w tworzeniu prawa. Udział strony w postępowaniu dowodowym ma znaczenie nie tylko z punktu widzenia jej interesu indywidualnego, ale i ze stanowiska interesu powszechnego. Strona, z natury rzeczy, zna dobrze stan faktyczny swojej sprawy, a przy jednoczesnym poznaniu prawa materialnego, w niezbędnym zakresie dla potrzeb rozstrzygnięcia, może gruntownie przemyśleć i ocenić stan faktyczny ze stanowisk prawa podmiotowego.

Wypowiadając się w tej mierze, strona może być pomocna w wydaniu orzeczenia opartego na trafnie ustalonych i dobrze ocenionych, pod względem prawnym, faktach. W fazie postępowania wyjaśniającego strona ma prawo do:

1) zgłaszania wszelkich wniosków dowodowych (art. 75, art. 78, art. 90 §2 pkt 1, art. 95 KPA);

2) aktywnego udziału we wszystkich czynnościach postępowania dowodowego.

Warunkiem realizacji tego prawa w postępowaniu dowodowym, prowadzonym zarówno w formie gabinetowej, jak i na rozprawie, jest zapewnienie stronie możliwości przygotowania się do tych czynności. Służy temu obowiązek organu dokonania zawiadomienia, o miejscu i czasie przeprowadzenia dowodu ze świadków, biegłych lub oględzin przynajmniej na 7 dni przed terminem. Termin rozprawy powinien być tak wyznaczony, aby doręczenie wezwań oraz zawiadomień o rozprawie było dokonane co najmniej na 7 dni przed rozprawą (art. 92 KPA). W wezwaniu organ powinien określić jej termin, miejsce przeprowadzenia oraz przedmiot (art. 91 § 1 KPA). Zagwarantowanie czynnego udziału w czynnościach postępowania dowodowego wyraża się w umożliwieniu zadawania pytań świadkom, biegłym i innym stronom oraz składaniu wyjaśnień, zgłaszaniu żądań propozycji i zarzutów wraz z przedstawieniem dowodów na ich poparcie (art. 79 § 2, art. 95 § 1 KPA);

3) wypowiedzenia się co do wyników postępowania dowodowego oraz co do przeprowadzonych dowodów (art. 81, art. 95 § 1 KPA). Regulacja art. 81 KPA wskazuje, że okoliczności faktyczne mogą zostać uznane za udowodnione, jeżeli strona miała stworzone możliwości wypowiedzenia się co do przeprowadzonych dowodów, chyba że zachodzą okoliczności wskazane w art. 10 § 2 KPA13.

Facebook Comments

Artykuły użytkownika

Najnowsze

Najczęściej komentowane

Facebook Comments